Jak czytać etykiety na produktach?

Co powinna zawierać etykieta?

Producenci mają obowiązek umieszczać niektóre informacje na etykietach produktów spożywczych. Należą do nich przede wszystkim:

• nazwa, pod jaką produkt jest sprzedawany. Nie może ona wprowadzać konsumentów w błąd.
• ogólny opis produktu lub specjalnej jego formy (np. produkt skoncentrowany, mrożony, wędzony, UHT itp.),
• nazwa i adres producenta,
• kraj/miejsce pochodzenia żywności,
• skład produktu, łącznie ze składnikami/substancjami pomocniczymi, także tymi powodującymi alergie lub nietolerancje, które pozostają w produkcie na stałe,
• tabelka z wartością odżywczą, ewentualnie, w przypadku niewielkich etykiet, wypisane wartości odżywcze na 100 g/ml produktu,
• zawartość alkoholu, jeśli stanowi on >1,2% objętościowych napoju,
• data minimalnej trwałości lub termin przydatności do spożycia,
• ilość netto produktu,
• instrukcja przygotowania i użycia produktu, jeśli jest konieczna,
• specjalne zalecenia dotyczące przechowywania produktu, jeśli takie są.

Skład produktu, czyli co?

W skład produktu wchodzą wszystkie substancje i dodatki, zastosowane do produkcji danego środka spożywczego i obecne w nim po zakończeniu procesu produkcji.
Składniki produktu są podawane zgodnie z ich malejącą zawartością – na początku listy występują te, których ilość jest największa, im bliżej końca, tym składnika jest mniej.

Jakie produkty spożywcze wybierać, a jakich unikać?

Wybierajmy produkty z krótkim składem, oraz takie, których wszystkie składniki są nam znane to dobry wybór.
Unikajmy natomiast tych z długą listą składników, których nazw nie znamy, choć zapewne są one dopuszczone do produkcji i spożycia. Najczęściej jednak organizm ich nie potrzebuje. Omijajmy również produkty, w których na pierwszym miejscu w składzie znajdują się sól lub cukier, albo inne substancje słodzące, dodawane przez producentów w mniejszych ilościach po to, aby któraś z nich nie znalazła się na pierwszym miejscu listy składników. Substancje słodzące, które możemy spotkać w składzie produktu to m. in.: cukier, cukier brązowy, cukier trzcinowy, cukier kokosowy, cukier puder, cukier muscovado, cukier inwertowany, syrop glukozowo-fruktozowy, syrop cukru inwertowanego, syrop klonowy, syrop kukurydziany, syrop z agawy, miód, melasa, fruktoza, zagęszczony sok owocowy, glukoza, maltodekstryna, maltoza, disacharydy…i wiele innych.

Tajemnicze „E” w składzie produktu – czy należy się go obawiać?

Faktycznie wielu produktów z dodatkiem „E” lepiej unikać. Jednak nie każda z tych dodatkowych substancji jest szkodliwa. Część „E” produkowana jest w sposób naturalny, np. E 150a to karmel, pozyskiwany przez podgrzewanie do wysokich temperatur białego cukru, E 160a to beta-karoten, a E 322 – lecytyna.

Producenci stosują dwa sposoby oznaczenia przydatności produktu do spożycia.

NALEŻY SPOŻYĆ DO… (tutaj podana konkretna data), dotyczy produktów świeżych, szybko psujących się i wymagających najczęściej przechowywania w odpowiednich warunkach chłodniczych, takich jak na przykład mięso, produkty mleczne czy wyroby garmażeryjne. Zapis ten oznacza, że po upływie wskazanej daty zjedzenie danego produktu może wiązać się z negatywnymi konsekwencjami zdrowotnymi, więc bezpieczniej jest go wyrzucić. Data musi zostać umieszczona na każdej oddzielnie zapakowanej porcji produktu.

NAJLEPIEJ SPOŻYĆ PRZED…, dotyczy produktów suchych takich jak kasze, makarony, itp. Oznacza on, że do wskazanej daty minimalnej trwałości, przy zachowaniu odpowiednich warunków przechowywania, producent gwarantuje, że produkt pozostanie niezmieniony, zachowując odpowiednią strukturę, a spożycie go po tej dacie również nie powinno negatywnie wpłynąć na organizm. Przeterminowany produkt może jednak stracić swoje niektóre właściwości, jak np. aromat, kolor, konsystencję czy chrupkość.

Light , BIO, Fit, Organic, Bez GMO, czyli oznakowania widniejące na opakowaniach.

• Light – oznacza produkty o niższej zawartości kalorii.
• BIO – umieszczone na produktach mlecznych mówi o tym, że w ich składzie znajdują się probiotyki, czyli żywe kultury bakterii, natomiast na innych wyrobach informuje, że były one uprawiane (warzywa, owoce) lub przetwarzane bez użycia nawozów sztucznych i środków chemicznych.
• Fit – oznacza wyroby, które wzbogacono o błonnik i węglowodany.
• Organic – w ten sposób oznacza się produkty, które przetworzono bez użycia sztucznych barwników i konserwantów.
• Bez GMO – oznacza produkty, które w żaden sposób nie są dotknięte modyfikacją genetyczną.

Mimo widniejących na opakowaniu powyższych oznaczeń, należy zachować czujność, ponieważ niektórzy producenci stosują różne triki, aby przekonać konsumentów, że ich wyroby są lepsze niż te od konkurencji.

Najlepszym sposobem na świadomy wybór produktów jest czytanie etykiet.