Plastik – jak walczy z nim natura?

Ludzie nie przestają szukać sposobów na pozbycie się nadmiaru plastiku z otoczenia.
Dwie studentki stworzyły drobne bakterie, które potrafią przekształcić to tworzywo w dwutlenek węgla i wodę. Jeśli wszystko się uda, ludzkość zyska maleńkiego sprzymierzeńca, który wspomoże ją w walce z wielkim problemem. Bakteria, w trwającym 24 godziny procesie, rozpuszcza część tworzywa, zamieniając je w wodę. Pozostałości natomiast można zniszczyć w specjalnej stacji, gdyż zachowują się one podobnie, jak resztki jedzenia w kompostowniku. Dzięki mikroorganizmowi plastik może stać się wkrótce biodegradowalny.

Sama natura pomaga walczyć z zanieczyszczeniem środowiska. W procesie ewolucji niektóre organizmy nauczyły się niszczyć tworzywo. Na przykład larwy mola woskowego (Galleria mellonella), zwanego też barciakiem większym, potrafią rozłożyć polietylen. 100 gąsienic jest w stanie podziurawić reklamówkę foliową w czasie krótszym niż godzina, a w pół dnia zjadają 92 miligramy plastiku – ponad 3 proc. masy torby. Samodzielnie reklamówka rozkłada się przez ponad 100 lat.
Produktem ubocznym procesu metabolicznego jest glikol etylenowy, zaliczany do alkoholi. Nie nadaje się do spożycia, gdyż jest silnie trujący, ale można go wykorzystać w branży motoryzacyjnej jako składnik samochodowych płynów chłodzących, w instalacjach chłodniczych jako składnik pośredni, a także w produkcji żywic poliestrowych i alkidowych, włókien syntetycznych oraz rozpuszczalników.

Z kolei larwy mącznika młynarka (Tenebrio molitor) mają w przewodzie pokarmowym bakterie zdolne do niszczenia polistyrenu (styropianu). Styropian nie nadaje się do recyklingu, może być wykorzystany ponownie jedynie w tej samej formie albo spalony w tysiącu stopniach. Stosowanie chemicznych metod jego eliminacji powoduje emisję szkodliwych gazów do atmosfery. Styropianowa tacka jest w stanie przetrwać miliony lat. Czterdzieści larw zjada sześciogramowy płatek polistyrenu w dwa miesiące.
Larwy mącznika nie gardzą również plastikiem. Pałaszując go, „przerabiają” plastik na biodegradowalne składniki.

Jest jeszcze larwa chrząszcza drewnojada (Zophobas morio), która także potrafi trawić tworzywo polistyrenowe. Rozkłada na czynniki pierwsze opakowania ze styropianu w ciągu kilku tygodni. Naukowcy umieścili 50 larw w specjalnej komorze wyłożonej polistyrenem. Po 21 dniach robaki zjadły około 70 proc. plastiku.

Wyizolowali także szczep bakterii pałeczki ropy błękitnej (Pseudomonas aeruginosa) z jelit robaków, aby sprawdzić, czy mogą one bytować bezpośrednio na styropianie i skutecznie go neutralizować. Wynik był pozytywny. W warunkach laboratoryjnych jest to możliwe. Bakterie wytwarzały specjalny enzym, który rozpuszczał plastik.

Jest zatem dla nas nadzieja. Ograniczmy zużycie plastiku, a być może zmniejszymy zagrożenie, jakie stworzyliśmy dla naszej planety i dla siebie.